Czym jest ekonomia behawioralna?

Ekonomia jest nauką złożoną i posiada różne gałęzie i koncepcje. Jedna z nich jest dość ciekawa, bo idzie pod prąd klasycznym ideom ekonomicznym. Mówimy o ekonomii behawioralnej. Wbrew temu, co do stosunkowo niedawna sądziła większość ekonomistów, istoty ludzkie nie są racjonalne, nawet w podejmowaniu decyzji ekonomicznych.

Czym jest ekonomia behawioralna?

Ludzie kupują, sprzedają i przeprowadzają inne transakcje finansowe z  rozumem zmąconym przez nasze zachcianki i emocje. W wielu przypadkach zachowania rynkowe, które są bezpośrednio zależne od zachowań konsumentów i inwestorów, nie mogą być wyjaśnione wyłącznie przez klasyczną ekonomię, ale raczej przez psychologię, a ekonomia behawioralna jest środkiem pomiędzy tymi dwoma dyscyplinami.

Ekonomia behawioralna, to gałąź wiedzy łącząca aspekty nauk ekonomicznych, takich jak mikroekonomia, z psychologią i neuronauką. Twierdzi, że decyzje finansowe nie są wynikiem racjonalnych zachowań, ale raczej produktem irracjonalnych impulsów konsumentów i inwestorów. Zjawiska ekonomiczne występują jako konsekwencja różnych czynników psychologicznych, społecznych i poznawczych, które wpływają na podejmowanie przez nas decyzji, a w konsekwencji na gospodarkę.

Główne założenie ekonomii behawioralnej jest sprzeczne z klasycznymi ideami w ekonomii. Tradycyjnie ekonomia twierdzi, że istoty ludzkie zachowują się racjonalnie, jeśli chodzi o ruchy gospodarcze, kupując, sprzedając i inwestując w pełni przemyślany sposób. Ekonomia behawioralna twierdzi, że rynki nie poruszają się wyłącznie na podstawie racjonalnych algorytmów, ale wpływają na nie uprzedzenia poznawcze kupujących i inwestorów, bo w końcu są to ludzie i w taki czy inny sposób nasze zachowanie jest zmanipulowane.

Ekonomia behawioralna twierdzi więc, że rynek i związane z nim zjawiska powinny być badane i interpretowane w kategoriach ludzkich zachowań, rozumianych w ich najbardziej psychologicznym sensie. Istoty ludzkie nie przestają mieć apetytów, uczuć, emocji, preferencji i uprzedzeń, które nie znikają, gdy wchodzimy do supermarketu, inwestujemy na giełdzie czy sprzedajemy nasz dom. Nasze decyzje nigdy nie będą wolne od naszych stanów psychicznych.

Mając to wszystko na uwadze, ekonomia behawioralna jest zainteresowana przede wszystkim zrozumieniem i wyjaśnieniem, dlaczego jednostki zachowują się inaczej niż zakładano, mając w ręku klasyczne modele ekonomiczne. Jeśli ludzie byliby tak racjonalni, jak utrzymują tradycyjne stanowiska ekonomiczne, to ekonomia behawioralna byłaby jedynym sposobem na wyjaśnienie, dlaczego jednostki zachowują się inaczej niż zakładano, mając w ręku klasyczne modele ekonomiczne.